Poliomyelit Sekeli Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Fizik Tedavi ile Rehabilitasyon Süreci

Poliomyelit (çocuk felci), sinir sistemini etkileyen viral bir hastalıktır. Özellikle omurilikteki motor sinir hücrelerini etkileyerek kaslarda zayıflık, felç ve kalıcı sakatlıklara neden olabilir. Hastalığın aktif döneminin ardından, bazı bireylerde kalıcı fiziksel kısıtlılıklar gelişir. Bu kalıcı etkiler "poliomyelit sekeli" olarak adlandırılır.

Poliomyelit sekeli, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Ancak doğru bir rehabilitasyon programı, kas fonksiyonlarını destekleyerek bireyin günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığını artırabilir. Özellikle robotik rehabilitasyon teknolojileri ile desteklenen fizik tedavi programları, hem kas gücünü artırmak hem de yürüyüş ve dengeyi yeniden kazandırmak açısından oldukça etkilidir.

Bu yazımızda poliomyelit sekeli hakkında bilinmesi gerekenleri, fizik tedavi sürecini ve robotik rehabilitasyonun sunduğu imkanları detaylı olarak ele alacağız.

Poliomyelit Nedir?

Poliomyelit, poliovirüs kaynaklı, bulaşıcı bir hastalıktır. En çok 5 yaş altı çocukları etkiler. Virüs genellikle ağız yoluyla bulaşır ve bağırsaklarda çoğalır. Bazı vakalarda beyne ve omuriliğe ulaşarak sinir hücrelerine zarar verir.

Poliomyelit Sekeli Nedir?

Paralitik formda geçirilen polio sonrası sinir hücrelerinin bir kısmı kalıcı olarak hasar görür. Bu durumda kaslara sinyal gönderilemediği için kas güçsüzlüğü, atrofisi ve deformiteler ortaya çıkar. Bu kalıcı tablolara "poliomyelit sekeli" adı verilir.

Poliomyelit sekeli özellikleri:

Kas gücünde kalıcı kayıplar
Asimetrik felçler (tek taraflı veya dengesiz)
Eklem deformiteleri (diz, ayak bileği, omurga)
Kas atrofisi ve yürüme bozuklukları
Ortopedik kısıtlılıklar ve skolyoz gibi omurga eğrilikleri

Poliomyelit Sekelinin Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın aktif döneminden aylar veya yıllar sonra da kalıcı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler genellikle ilerleyici değildir ama zamanla günlük yaşamı zorlaştırabilir.

Sık görülen belirtiler:

Tek taraflı bacak veya kol kaslarında güçsüzlük
Kaslarda erime (atrofi)
Yürürken topallama veya destek ihtiyacı
Eklem hareket açıklığında azalma
Skolyoz veya bacak boyu eşitsizliği
Ayakta durmada zorlanma
Çabuk yorulma

Poliomyelit Sekeli’de Tanısı Nasıl Konur?

Tanı genellikle hastanın geçmişte geçirdiği çocuk felci öyküsü ile konur. Ancak sekel tablosunun detaylı değerlendirilmesi gerekir. Kas gücü test, eklem hareket açıklığı değerlendirmesi, yürüme analizi ve görüntüleme yöntemleri (röntgen, MR) ile hastanın durumu incelenir.

Poliomyelit Sekelinde Fizik Tedavi Neden Önemlidir?

Polio sekeli kalıcıdır ancak fizik tedavi ile hareket fonksiyonları korunabilir, kasların kullanım süresi uzatılabilir ve deformiteler geciktirilebilir. Amaç; hastanın mevcut potansiyelini en iyi şekilde kullanmasını sağlamak ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Fizik tedavinin hedefi genel olarak; kasları güçlendirmek, duruş ve dengeyi iyileştirmek ve günlük yaşam aktivitelerini kolaylaştırmaktır.

Uygulanan Fizik Tedavi Yöntemleri

Her poliomyelit sekeli hastasının belirtileri ve yaşam şartları birbirinden farklıdır. Bu nedenle her hastaya özel olarak bireysel tedavi programlarının hazırlanması gerekir. Ancak programlar farklılık gösterse de genel olarak uygulanan fizik tedavi yöntemleri şöyledir:

Germe Egzersizleri: Kısalmış kasların esnetilmesi ile eklem sertliğinin önlenmesi ve kontraktür riskinin azaltılması hedeflenir.
Kas Güçlendirme Egzersizleri: Aktif kaslara yönelik düşük dirençli egzersizler uygulanır ve aşırı yüklemeden kaçınarak kasın dinlenme-performans dengesi sağlanır.
Denge ve Koordinasyon Çalışmaları: Düşme riskinin azaltılması ve propriyoseptif çalışmalarla kas hissinin artırılması hedeflenir.
Yürüme Eğitimi ve Destekleyici Cihazlar: Baston, ortez, yürüteç gibi yardımcı cihazların kullanımı öğretilir.

Robotik Rehabilitasyonun Poliomyelit Sekelindeki Rolü

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte robot destekli fizik tedavi yöntemleri, polio sekelinde büyük avantajlar sağlamaktadır.

Robotik Rehabilitasyonun Faydaları:

Kas gücü düşük hastalarda destekli egzersiz yapılmasını sağlar,
Yürüme örüntüsünü düzeltir,
Kas-sinir koordinasyonunu güçlendirir,
Egzersiz sayısını ve tekrarını artırır,
Güvenli bir ortamda hareket kabiliyeti kazandırır.

Yatılı Fizik Tedavi Programlarının Önemi

Bazı poliomyelit sekeli hastaları için ayaktan tedavi yeterli olmayabilir. Özellikle ileri düzey kas zayıflığı veya çok bölgeli etkilenim varsa, yatılı fizik tedavi tercih edilmelidir.

Yatılı Rehabilitasyonun Avantajları:

Günde birden fazla seans uygulanabilir
24 saat sağlık takibi
Beslenme ve uyku düzeninin kontrolü
Robotik cihazlardan daha fazla faydalanma
Ergoterapi, psikolojik destek ve aile eğitimi desteği
Multidisipliner yaklaşım ile bütüncül iyileşme

Ergoterapi ve Günlük Yaşam Becerileri

Poliomyelit sekelinde bazı motor beceriler kaybedilmiş olabilir. Bu durumda ergoterapi büyük rol oynar. Ergoterapinin poliomyelit tedavisinde hedefleri; günlük yaşam aktivitelerinin yeniden öğretilmesi, adaptif araçlarla yaşamı kolaylaştırma, el becerilerinin artırılması, mesleki rehabilitasyon ve bağımsız yaşam becerilerini tekrar kazandırma olarak örneklendirilebilir.

Sonuç olarak,

Poliomyelit sekeli, yaşam boyu etkileri olan bir durumdur. Ancak uygun ve disiplinli bir fizik tedavi süreci ile hem fiziksel kapasite korunabilir hem de bireyin bağımsızlık düzeyi artırılabilir. Robotik rehabilitasyon teknolojileri bu süreci hızlandırmak ve kolaylaştırmak adına son derece faydalıdır.

Siz de poliomyelit sekeli tanısı almış bir birey ya da yakınınız için destek arıyorsanız, web sitemiz ya da telefon numaramız aracılığı ile Robotik Rehabilitasyon Merkezi’mize ulaşabilirsiniz!

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Poliomyelit sekeli nedir?
Poliomyelit sekeli, çocuk felci geçiren bireylerde hastalık sonrası kalıcı kas güçsüzlüğü, felç, kas erimesi ve iskelet deformiteleri gibi etkilerin görülmesidir.

2. Poliomyelit sekelinde en sık hangi belirtiler görülür?
Kaslarda asimetrik güçsüzlük, bacaklarda incelme, yürüyüş bozukluğu, topallama, eklem kısıtlılığı ve duruş bozuklukları sık görülen belirtilerdir.

3. Poliomyelit sekelinin tedavisi var mı?
Hasar kalıcıdır, tamamen tedavi edilemez. Ancak fizik tedavi, egzersiz ve rehabilitasyon ile semptomlar azaltılabilir, yaşam kalitesi artırılabilir.